Fris perspectief

Werk je aan een verandering en ‘willen ze niet’? Merk je dat jouw teamleden niet alles uit zichzelf halen, ondanks de energie die je erin steekt? Wil je eens een frisse wind laten waaien?

Alles is een kwestie van perspectief. En juist dat beperkt je, omdat je zelf ook een belang hebt. Mensen ‘willen’ niet, maar kunnen ze de verandering wel overzien? Is er voldoende vertrouwen dat jij dat wel kunt? Hoe is de communicatie over het beoogde resultaat? Allemaal factoren die de bereidheid van mensen tot verandering beïnvloedt.

Open blik geeft een fris perspectief. Door vragen te stellen, in een groep of individueel, leer je opnieuw te kijken. Het resultaat is nieuwe energie en inzichten om de volgende stap te zetten.

Waar lig jij wakker van?

  

Waar lig jij wakker van? Dat is de vraag die aan 821 MKB ondernemers in het Synpact Nationaal Ondernemers Onderzoek gesteld is. De top 2?

  1. Strategie (45%)
  2. Innovatie (34%)

Strategie van het bedrijf is belangrijk voor de keuzes die je maakt. Vanuit welke grondgedachte gaan we groeien, investeren of heroriënteren? Hoe zorgen we ervoor dat we relevant blijven? Waar denken de ondernemers het eerst aan?

  1. Een nieuw product of dienst ontwikkelen (46%)
  2. Vernieuwen van het huidige businessmodel (33%)
  3. Keuzes maken om bepaalde activiteiten niet meer te doen (27%)

Innovatie is de implementatie van vernieuwing en volgt uit de strategie die je gekozen hebt. Wat kan nieuwe technologie voor ons betekenen? Hoe kunnen we onze processen effectiever maken? Welke trends zijn voor ons van belang?

  1. Internettechnologie voor vernieuwing omarmen (36%)
  2. Onderzoek naar relevante technologische ontwikkelingen (29%)
  3. Het productieproces verbeteren en vernieuwen (26%)

Herkenbaar? Tot zo ver hele relevante informatie over wat vrijwel iedereen belangrijk vindt voor het bedrijf. Natuurlijk, weten welke richting je gaat en blijven vernieuwen. Maar waar het echt om gaat, is dat het er niet van komt. Dáárom lig je wakker. Als het al een agendapunt is, komt het nooit van het papier. De urgente zaken gaan voor. Maar hoe voorkom je dat het volgend jaar nog steeds een voornemen is? Hoe zorg je voor gezonde nachtrust?

Het begint met het stellen van deze vraag. Het herkennen van de patronen, het opzoeken van deze oncomfortabele situatie en het lef vinden om je niet langer hieraan te conformeren. Een goede nachtrust begint met ongemak, met het beest van die sleetse gewoontes recht in de ogen te kijken. Met het besluit dat je geen energie besteedt aan een gevecht met die gewoontes, maar het vanaf vandaag anders doet. Het begint met een besluit.

(het onderzoek van Synpact )

Blikopener

Herken je dat? Eens in de zoveel tijd komt die vraag op: ‘Ik ben heel hard bezig met de dingen goed te doen, maar het geeft geen energie. Doe ik nog wel de goede dingen?’ Je gaat eens het gesprek aan met een collega of je partner, en dat geeft wel weer wat lucht. Voor even, want natúúrlijk geven die resultaten een kick, en natúúrlijk word je zeer gewaardeerd, maar dat is het resultaat van de dingen die je doet. Ondertussen is je energieniveau tanend.

Doe ik de goede dingen? Hoe staat de naald van mijn kompas? Werk ik nog aan mijn passie? Ben ik in balans? Relevante vragen die je jezelf ongetwijfeld niet iedere dag stelt, maar die je professionele houdbaarheid wel op peil houden.

Als je de goede dingen doet, dan ben je gemotiveerd, sta je in je kracht en heb je bakken met energie. Bij Bureau Open Blik kun je je aannames testen, je situatie tegen het licht houden of je plannen aanscherpen. Altijd gericht op wat jouw drijfveren zijn en of je dus de goede dingen doet. Wij helpen je om die vragen te stellen, waardoor je keuzes kunt maken om lekker te kunnen werken. Gewoon, omdat het kan.

Omarm complexiteit

Het invoeren van een IT oplossingen heeft grote impact voor uw organisatie. Zowel de benodigde investeringen in systemen en opleiding zijn fors, maar het vraagt ook nieuw gedrag van iedereen binnen de organisatie. De wijze waarop de verandering ‘gemanaged’ wordt, is van grote invloed op het resultaat. Uit onderzoek blijkt dat circa 70% van de geplande verandering in Nederlandse organisaties vroegtijdig vastloopt of niet het beoogde resultaat behaalt. Er is een andere aanpak nodig om transities succesvol in gang te zetten.

Een eerste stap in die andere aanpak is te erkennen dat het niet eenvoudig is; de bedrijfsbelangen, de competenties en het gedrag van medewerkers, de (technische) implicaties voor de core business en de ICT infrastructuur hangen allemaal met elkaar samen in de transitie naar het werken met het nieuwe systeem. Een manier om de complexiteit te managen is door deze te reduceren, maar dat doet de kwaliteit van het beoogde resultaat van de transitie geweld aan. Door resultaatgericht de complexiteit van de verandering te omarmen en vanuit die visie op de transitie aan de slag te gaan, boekt u resultaat. Zowel in de bedrijfsvoering als in de productie.

Voor de Bouw Informatie Raad (BIR) heb ik een infoblad geschreven over de implementatie van BIM binnen de bouwsector. BIR publicatie – BIM transitie

Dat is business Kees!

Met interesse volg ik de parlementaire enquete Fyra. Niet alleen de persberichten, maar als het even kan, kijk ik ook de verhoren via het youtube-kanaal van de Tweede kamer. Behalve dat het duidelijk lijkt dat de verhoudingen tussen NS en de Staat tenminste verwarrend zijn, is het kraakhelder dat een businesscase uit 2001 niet meer geldig is in 2013. Of toch wel?

Medio 1999 is besloten dat er in Nederland een snelle spoorverbinding moet komen tussen Amsterdam en Brussel, en daarmee tussen Nederland en het TGV-netwerk in Zuid-Europa. Een spoorverbinding betekent: infrastructuur, treinen en een dienstregeling. Het Fyra-onderzoek richt zich op het laatste deel: de treinen en de dienstregeling. Opvallend genoeg wordt het besluit tot de aanleg van de infrastructuur niet ter discussie gesteld.

Het lijkt erop dat alles wat mis kon gaan, mis ging: financieel, juridisch, technisch en misschien ook wel de redelijkheid. Omdat de NS (letterlijk) koste wat het kost het recht van rijden op de spoorlijn wilden, hebben zij een bod gedaan dat volgens sommige bewindslieden ‘volstrekt idioot’ was. Daardoor moesten zij treinen scherp inkopen, ondanks dat deze technisch vrijwel geheel nieuw ontwikkeld moesten worden. Er ontstond tussen de NS/HSA, de verschillende ministeries, de Belgische regering, de Belgische spoorwegen en de Italiaanse treinenbouwer een juridisch getouwtrek dat iedereen in het belang van de belastingbetaler en de treinreiziger voerde. Het resultaat is wel bekend.

Bij ieder verhoor val ik weer in verbazing: waarom stelt niemand voorgaande aannames ter discussie? Waarom neemt niemand echt verantwoordelijkheid? Waarom investeer je in infrastructuur die geschikt is voor 300 km/h en bestelt men materieel van 220 km/h? Waarom accepteer je een idioot bod van een Staatsbedrijf? Waarom staan vrijwel alle partijen tegenover elkaar? Waar is de redelijkheid die je mag verwachten van weldenkende mensen?

Ik weet: we hebben in Nederland een web van regels, rechten en procedures gespannen waardoor excessen ontstaan zoals met de bouwfraude, de banken, de woningcoöperaties, de Fyra en actueel de Rotterdamse baan in Den Haag. Het dwingt ons soms in hachelijke situaties, maar dat ontslaat ons toch niet om redelijk te zijn?

Een businesscase beschrijft de manier waarop een organisatie toegevoegde waarde creëert, levert en vastlegt binnen de context waarin het opereert. Dat betekent dat de context van een businesscase cruciaal is. Het is ondenkbaar dat de context van een businesscase in 2013 gelijk is aan die van 2001. Helder. Tegelijk zijn het de mensen die business met elkaar doen, mensen die het maken en breken. Zijn we bijna zo ver dat we leren en ons niet verstoppen achter regels en procedures? Dat we bouwen aan vertrouwen en aan ons nalatenschap? Met of zonder businesscase? Samen?

Innoveren vraagt lef

Onderstaand artikel is (december 2013) gepubliceerd in het personeelsblad van ARCADIS.

Innovatie vraagt lef en creatief ondernemerschap
Innoveren is fouten durven maken, daarvan leer je. En om verder te komen dan alleen luchtfietserij, moet je je innovatie goed in de markt zetten. Dat vergt weer creatief ondernemerschap. Het één kan niet zonder het ander, vindt senior adviseur W&G Rob Jansen.

“Waarom ik innovatie belangrijk vind? Het is een uitingsvorm van de ontwikkeling van de mensheid, met een hele interessante tegenstelling; aan de ene kant willen we vooruitgang, maar vinden we de veranderingen die dat met zich meebrengt ongemakkelijk.” Voor Rob begint innovatie bij de droom dat het anders kan. Vervolgens komt de hoe-vraag. “Voorwaarde is dat je het lef hebt om fouten te maken. Denk aan Edison: elke mislukte poging om een lamp te laten branden, bracht hem dichter bij de oplossing. Leren van je fouten rechtvaardigt dat je fouten maakt. Daarnaast is creatief ondernemerschap cruciaal: een inventie is pas een innovatie als ze succesvol is geïmplementeerd.”

Een probleem ontrafelen, oplossingen combineren en tenslotte nieuwe ‘vindingen’ bedenken, is voor Rob innovatie. “Bij ARCADIS gaat het dan vooral om ‘innovatie met de kleine i’, zoals Rob Mooren dat vaak noemt; een kleine verbetering in ons werkproces heeft meer impact dan een lokale, radicale innovatie. Neem bijvoorbeeld BIM. Dat is procesinnovatie pur sang, met een grote impact op ARCADIS. Innovatief aan BIM is de manier waarop we tegen projectinformatie aankijken, geplaatst wordt in het geheel van disciplines en de levensduur van het bouwwerk. Het ontwerp is gebaseerd op keuzes eerder in het proces en is direct van invloed op andere disciplines én de ‘onderhoudbaarheid’.”

Innovatie doorvoeren is lastig. “Het blijft een uitdaging om je droom helder over de bühne te krijgen. Denk aan Antoine de Saint-Exupéry: ‘Wil je een boot bouwen, begin dan niet met
hout verzamelen, planken zagen en werk verdelen, maar wek bij mensen het verlangen naar de uitgestrekte, grote zee’. Innovatie doorvoeren gaat als vanzelf als je mensen intrinsiek motiveert door eenzelfde verlangen te delen. Verandering van binnenuit maakt de kans op duurzaam succes veel groter.”

Risico delen
En hoe makkelijk – of moeilijk – is het om innovatie in de markt te zetten? “Dat is hachelijk. Opdrachtgevers willen geen risico en innovatie staat voor onzekerheid. Tegelijkertijd verwachten ze nieuwe oplossingen. Ook hier geldt: als we onze droom bespreekbaar maken, zijn ze vaak bereid om het risico te delen. Tegelijk mag het realiseren van je eigen idee geen doel op zich worden. Het is slechts een middel. Een andere valkuil is op de muziek vooruit lopen. In het OndernemersLab was het ‘3D-calamiteitenplan’ in 2008 zijn tijd ver vooruit; nu werken diverse partijen aan serious games, die precies dát doen. Is het écht een goed idee, moet je erin blijven geloven. Zoals Einstein zei: ‘If at first, the idea is not absurd, then there is no hope for it…’

SALAMANDER 2013-artikel

Is het probleem het probleem?

Dit weekend sprak ik een vriendin over haar droom: meer in harmonie leven met de wereld. Haar eerste stap om deze droom te realiseren is om meer op afval en energieverbruik te letten. Want, zo vertelde ze me, ‘al dat zwerfafval op land en in de zeeën is een groot probleem’. Ontzettend waar. In een artikel dat ik eerder voor de industrie-update van ARCADIS schreef (zie onder), bespreek ik het probleem in de wereldzeeën ook. Als je op internet eens even surft op ‘plastic soup’ worden de feiten ook snel duidelijk. Het probleem is groot. Heel groot. Behalve de directe invloed op dieren die stikken of verstrikt raken, is er ook de indirecte invloed op de voedselketen. Schadelijke stoffen in de plastics banen zich langzamerhand een weg door de voedselketen, daarmee komt het probleem uiteindelijk op ons bord terecht. Letterlijk en figuurlijk. Wat mij opvalt aan de websites over de ‘soup’ is dat – enkele uitzonderingen daargelaten – met name de omvang van het probleem geconstateerd wordt, maar hoe het probleem op te lossen blijft vaak onbenoemd. De gratis plastic zakjes bij de supermarkt in de ban is natuurlijk een begin, maar daarmee los je de bestaande ‘soup’ niet op.

Op grote schaal, maar ook in je eigen cirkel van invloed werken problemen verlammend. ‘Goh, het is een probleem, nou, tsjonge’. Het adagium van Van Gansewinkel; afval bestaat niet, draait de zaak om. Als je stelt dat een probleem geen probleem is, kan je met de mogelijkheden aan de slag. Droom van de oplossing, bedenk welke actie daarvoor nodig is en zet de eerste stap. Dus: thuis bewuster met energie omgaan? Zet de thermostaat een graad lager en trek sokken aan, stook ’s morgens voor het werk het huis niet op en douche wat korter. Draai LED lampen in je kroonluchter en pak eens de fiets.

Zelf in actie komen voor het afval in zee? Samen met Floris Heijckmann van Eneco wind gaan we dit jaar over tot actie. Er zijn gelukkig aardig wat initiatieven om de oorzaak van de plastic soup aan te pakken, wij gaan ons richten op het opruimen van de rommel. We starten met een bijeenkomst om de energie voor oplossingen te bundelen. Uitvinders, maritieme kennis of kennissen, financiers en anderen met de grote gemene deler dat je je verbonden voelt en in beweging wil komen, laten we aan de slag gaan. We kennen het probleem, op naar de oplossing.

Vision without action is merely dreaming
Action without vison a waste of time, but
Vision with action can really change the world.

Hieronder mijn eerdere artikel over plastic soep in de ARCADIS Industrie update.

TEDtalks – creativiteit

TEDtalks zijn super inspirerend. Op TED.com vind je een enorme bibliotheek van interessante, mooie, slimme en inspirerende verhalen van 18 minuten. Soms korter. Een schokkend verhaal is dat door Jamie Oliver. Hij vertelt op niet zo subtiele manier hoe we met onze huidige levensstijl ervoor zorgen dat onze kinderen korter te leven hebben dan wij; ‘food for thought‘ zou ik zeggen.

Onderstaande filmpjes grijpen mij aan. Ze gaan over creativiteit. Tom Wujec legt het verband tussen de ‘playfulness’ van kleuters en designthinking. De resultaten uit het marshmellow-experiment zijn super interessant: waarom is het toch dat mensen in een groep het lastig vinden om voor het gezamenlijke resultaat te gaan? Waarom eerst een heel plan maken met taken en verantwoordelijkheden alvorens te gaan experimenteren en er achter te komen dat het niet werkt en geen tijd meer hebben om iets anders te proberen?

Misschien zit het antwoord in het verhaal van Kathryn Schulz. Zij stelt dat de meesten van ons alles eraan doen om fouten te voorkomen. Het besef dat je het verkeerd doet is vervelend, maar alleen verkeerd zitten zelf is niet vervelend. Denk aan de tekenfilm waarin coyote die altijd achter de roadrunner aanzit: pas wanneer hij zich beseft dat hij boven een ravijn hangt, valt hij. Op de basisschool wordt kinderen geleerd dat de manier om te slagen, geen fouten maken is. Dat terwijl een belangrijke vorm van creativiteit is te vinden wat je niet zocht. Is dat dan een fout?

Sir Ken Robinson vraagt zich af hoe wij vandaag kinderen kunnen opleiden om problemen op te lossen die wij niet kennen. Kinderen die in 2012 naar de basisschool gaan, gaan in 2074 met pensioen. We hebben geen idee wat zij nodig hebben en we verkwanselen de talenten van kinderen door creativiteit niet de status geven zoals taal of wiskunde dat heeft. Als je niet bereid bent om fouten te maken, kom je nooit met iets origineels. We onderwijzen kinderen uit hun creativiteit en juist die creativiteit hebben ze nodig om de toekomst invulling te geven.

Zijn we er dan? Door het onderwijssysteem de schuld te geven van onze angst om fouten te maken? Dat is te makkelijk. Ik zou zeggen dat het (h)erkennen van dit mechanisme een eerste stap is. Geef daarna je (klein)kind eens een blanco A4 in plaats van een kleurplaat, ga ernaast zitten, neem een potlood en laat de creativiteit lopen. Zoals Edison antwoordde op de vraag van de journalist of zijn zoektocht naar een werkende gloeilamp na 10.000 pogingen geen onbegonnen werk was: ‘mijnheer, ik ben 10.000 pogingen dichterbij de oplossing.’ Probeer eens wat.

Tom Wujec presenteert een verrassende inzichten uit het “marshmallowprobleem” – een eenvoudige oefening voor teambuilding, met ongekookte spaghetti, een meter tape en een marshmallow. Wie kan de hoogste toren maken met deze ingrediënten? En waarom doet een verrassende groep het altijd beter dan gemiddeld?

De meesten van ons zullen alles doen om te voorkomen dat ze fout zitten. Maar wat als we net daarover verkeerd zijn? ‘Wrongologist’ Kathryn Schulz voert een dwingend pleidooi om onze feilbaarheid niet alleen te kunnen toegeven, maar haar ook te verwelkomen.

Sir Ken Robinson pleit vermakelijk en zeer bewogen voor een onderwijssysteem dat creativiteit koestert in plaats van ondermijnt.

Veranderkracht

“Vogelpoep of universum – het is maar waar je toe besluit”. Verandering heeft veel te maken met het perspectief dat je hebt. Is het een kans of een bedreiging? Essentieel is de transparantie over het doel van de verandering. Daarna volgen vaardigheden en gevolgen. Vanuit kennis van verandering helpen wij u de boodschap over te brengen. Beelden spelen daarin een grote rol omdat deze een verbindende functie hebben.
Volgens onderzoek is ruim 70% van de geplande veranderingen in Nederland niet succesvol. Klanten merken er niets van, doelen worden niet gehaald of medewerkers en leidinggevenden raken het spoor bijster. Een oorzaak is vaak dat men de complexiteit van de verandering onderschat en er desondanks een planmatige strategie gekozen wordt.
Wij hanteren de strategie van lerend veranderen en veranderend leren binnen een proces van handelen, reflecteren en leren. Het gebruik van metaforen stimuleert het opstarten van de dialoog, het betekenis geven aan aan de nieuwe of toekomstige situatie en kan zelfs een nieuwe gemeenschappelijke taal creëren.
Kleine, haalbare en overzichtelijk stappen in de richting van de gewenste situatie omzeilen de natuurlijke weerstand tegen verandering; “de kunst van Kaizen”. Heldere communicatie is essentieel voor gedragen verandering.

Veranderen door loslaten

‘Om je manier van denken te veranderen en succes te hebben, is het nodig om je gedachten niet te richten op wat verkeerd is, maar op wat je intentie is. Wat wil je creëren?’

Deze uitspraak lees ik in een artikel van Wayne Dyer (Happinez #7, 2009). Ik ben verrast. Vooral omdat het zo eenvoudig beschreven staat; als je uitgaat van de eenvoud van echt goede ideeën, moet dit wel een goed idee zijn… verderop lees ik:

‘Waar we aan denken, waar we aandacht aan schenken, wordt groter en krachtiger. Een van de redenen dat mensen niet goed zijn in het oplossen van problemen (…) is dat hun gedachten altijd gericht zijn op wat er verkeerd is, wat er mist en wat er niet deugt. (…) Als ik aan een boek begin, vraag ik altijd aan mijn uitgever of hij alvast een cover van het boek wil maken dat ik om een ander boek kan vouwen. Dat zet ik vervolgens op mijn bureau. Elke dag onder het schrijven kijk ik ernaar en ga ervan uit dat het boek al is voltooid. Ik denk altijd van het einde naar het begin en sta dan toe wat er ook maar moet komen om dat voor elkaar te krijgen. Gebruik je verbeelding, begin met het einde en het universum zal zich gaan verbinden met je gedachten.’

Deze methode vindt je ook terug in de ‘Seven Habits’ van Covey: ‘Begin with the end in mind’. Dit voorkomt dat je van de onmogelijkheden uitgaat en alle bezwaren en redenen om niet te beginnen eerst door moet voor je bij je intentie bent. Maar hoe maak je dat nou concreet, behalve door de cover van je boek alvast te laten drukken? De ‘wondervraag’ vanuit de oplossingsgerichte psychotherapie kan helpen: ‘Stel: je gaat vanavond slapen en vannacht gebeurt er een wonder. Waaraan merk je morgenochtend als eerste dat het wonder is gebeurd?’ Je gebruikt je verbeelding en gaat uit van de gewenste situatie. ‘Ja maar’ en ‘dat kan niet’ doen niet ter zake. Je start een creatief proces. Het eerste dat je ’s morgens ziet is een symptoom van een nieuwe situatie. Als je daar dan vandaag mee aan de slag gaat, verbindt je je aan de intentie.